Mustieles: “É case imposible xerar ou promover benestar noutra persoa cando eu estou mal”
David Mustieles, de Hacerlo Bien é o docente do curso “Estar ben para actuar mellor. Autocoidado profesional para a intervención social” no que podes inscribirte nesta ligazón. Nesta entrevista desvélanos algún dos eixos desta formación.
As e os traballadores de servizos sociais descoidan con frecuencia o seu benestar en favor do dos demais?
En moitos casos, así é. Na xenética da nosa profesión está o feito de que somos unha profesión de axuda ao outro. Con seguridade esta é unha variable que impulsa a nosa decisión de facernos traballadores/ as sociais e que guía nosa práctica cotiá. Pero, na miña opinión, é unha visión incompleta e ineficiente; é moito máis difícil, cando non imposible, xerar ou promover benestar noutra persoa cando eu estou mal. Como profesional, alcanzo a miña máxima capacidade para xerar e promover benestar no outro cando eu estou ben e, por suposto, utilizo as estratexias e técnicas adecuadas a cada caso e situación. Por iso chamamos a este curso “Estar ben para actuar mellor”, porque o meu benestar vai permitir actuar mellor. Con esta visión o feito de estar ben pasa a ser unha responsabilidade profesional máis que un extra ou algo que atender cando teñamos algo máis de tempo. E como pode apreciarse é unha visión sistémica: non se trata só do que lle pasa ao outro, trátase do que lle pasa ao sistema que os profesionais creamos coas persoas, grupos ou comunidades coas que traballamos.
Cres que se poderían evitar casos de síndrome de Burnout se os profesionais coñecesen mellor os seus límites psicolóxicos e físicos?
Si, sen dúbida. O autocoñecemento é unha eficiente estratexia para evitar a síndrome de burnout porque permite establecer medidas preventivas antes de que empecen a aparecer síntomas, detectar antes os síntomas que poidan presentarse e relacionalos con esa situación de queime profesional e aplicar antes medidas correctoras da situación e/ou curativas dos síntomas. En paralelo engadiriamos que é igual de importante coñecer o fenómeno e os procesos da tensión e a síndrome de burnout porque só podemos intervir sobre aquilo que coñecemos e só podemos cambiar algo cando tras coñecelo tomamos conciencia diso. Por iso Sonia Lupien, unha psicóloga canadense que investiga a tensión desde hai máis de 20 anos insiste en que “a mellor forma de afrontar a tensión é coñecéndoo”.
En que se basea o autocoidado profesional?
O autocuidado é un conxunto de estratexias e técnicas orientadas a previr o desgaste profesional e a incrementar o benestar persoal e profesional. Enfocamos o autocoidado en tres áreas principais: a cognición (o que pensamos), a emoción (o que sentimos) e o físico (o noso corpo).
Por que é importante esta formación para un/a traballador/a social? Pensamos que é importante porque integra ben a teoría con toda unha serie de exercicios prácticos que, esperamos, estimulan o autocoidado e axuden a levalo a cabo. Traballamos sobre a tensión axudando ao alumnado a que o coñeza mellor e a que identifique os seus estresores e os xestione de forma máis eficiente; traballamos sobre o tempo, unha fonte común de tensión e unha frecuente escusa para non coidarse, axudando ao alumnado a que avalíe que uso do tempo fai e a que combata os seus ladróns e pingueiras do tempo. E, por último, traballamos toda unha serie de elementos do autocoidado, aos tres niveles que citamos, impulsando compromisos de cambio para a mellora individual.