“Nos servizos sociais a mirada da traballadora social debe ser experta en comprender”

29/05/2020 oblog

Belén Navarro é unha das traballadoras sociais que escribe para a Blogotsfera desde o seu blog trabajosocialytal.com. Exerce a profesión nunha entidade tutelar de persoas adultas. Gran defensora da Renda Básica, esta semana participou nun dos Encontros Virtuais do COTSG sobre o Ingreso Mínimo Vital que aprobou o goberno. Entrevistámola para o noso blog:

En moitas das túas intervencións recalcas a necesidade de que as traballadoras sociais se afasten da tramitación…
Si, hai sectores da profesión que pensan que debemos manter as prestacións porque xeran poder e apoio para o que é o rol da traballadora social. Porén, eu digo que esgotan e empobrecen intelectual e emocionalmente. Nos servizos sociais, sobre todo nos comunitarios, a nosa mirada debe ser unha mirada experta en comprender, unha mirada ampla, de matices e a tramitación é o contrario diso. É o si ou o non e, deste xeito, a nosa mirada transfórmase en branco e negro. Por outra banda, é evidente que con tanta presión asistencial coa que traballamos e co sufrimento das persoas, creamos un callo emocional, un endurecemento persoal, que é normal, porque é o mecanismo de defensa que atopamos.
Porén, moitas veces desde o traballo social tamén se reclama deixar a tramitación, hai certa ambigüidade entón cando se aborda este tema?
É normal que a haxa porque estamos acostumadas a facer papeis e podemos pensar que perder a xestión de axudas vainos quitar poder. Pero é que desde o traballo social o poder ten que se exercer como verbo e non como substantivo. É preciso que na profesión deamos un salto epistemolóxico.
Entón o Ingreso Mínimo Vital non debería depender de Servizos Sociais…
Non, de feito ten que estar lonxe porque que estea en servizos sociais quere dicir que vai ter un carácter de condicionalidade e ao único que ten que estar ligado é a os ingresos, iso está ben, calquera outra condición sería unha mala nova. A condicionalidade moitas veces leva aparellado un prexuízo contra a pobreza e, polo tanto, un sufrimento innecesario das persoas.
Se falamos da Renda Básica Universal atopamos que a defende desde a esquerda á dereita, con que gafas debemos ollala?
É certo que hai gurús do neoliberalismo que a defenden pero porque non é o mesmo modelo de renda básica do que fala a esquerda. Á dereita interésalle porque xera consumidores, que é como a dereita ve á cidadanía. E, ademais, ven nela a oportunidade de desmantelar o Estado de Benestar. Por iso é importante a perspectiva. O neoliberalismo ten a habilidade de captar, transformar e fagocitar reivindicacións que non lle son propias. A renda da que eu falo ten que ir aparellada a unha reforma fiscal na que, entre outras cousas, as persoas ricas paguen o que lles corresponde. E logo claro, temos que ser conscientes de que a Renda Básica Universal non vai solventar todos os problemas por si soa, nin o pretende, temos que vela como unha ferramenta máis dun sistema de benestar real.
Cales son as potencialidades desa ferramenta?
Por unha banda, a persoa parte duns ingresos mínimos dos que poide vivir e desenvolver proxectos vitais máis libres. Por outra banda, se toda a poboación a percibise, limitaríase o discurso de “la paguita” porque sería un recurso universal que cubriría o dereito máis básico que hai que é o de subsistencia.
E no caso do Ingreso Mínimo Vital?
A potencia do Ingreso Mínimo Vital é que a cidadanía vai ter recursos cos que vivir. Cando as axudas se condicionan á reinserción, a filosofía que subxace é que as persoas pobres non poden insertarse no mercado laboral. Por suposto, un pensamento erróneo, cheo de prexuízo e sesgado. Tamén é erróneo que o traballo dignifica e que o emprego é a mellor política social porque os empregos actuais son precarios e xa hai persoas que están excluídas aínda traballando. E, neste caso, con este ingreso non vai haber eses prexuízos nin esa mirada sobre a pobreza.